เหตุการณ์ปัญหาหมอกควันและไฟป่าภาคเหนือประเทศไทยที่เกิดขึ้นเกือบจะเป็นประจำทุกปี ตั้งแต่ช่วงปลายปีต่อเนื่องไปจนถึงเดือนเมษายน โดยเฉพาะในปี 2563 นี้ ค่า pm 2.5 ของจังหวัดเชียงใหม่มีการเปิดเผยตัวเลขว่าขึ้นมากเป็นอันดับของโลก กลับด้านจากภาพลักษณ์ที่เชียงใหม่เคยเป็นจังหวัดที่มีธรรมชาติสวยงามน่าอยู่ในอันดับต้นๆของโลกมาเป็นเวลานาน ก่อนที่จะมีปัญหาหมอกควันและไฟป่าในช่วงประมาณ 10 ปีที่ผ่านมา ในช่วงเวลาขณะเดียวกัน ปัญหาการระบาดของไข้หวัดสายพันธุ์ใหม่หรือ covid-19 ที่เกิดการระบาดอย่างรวดเร็วรุนแรง แพร่กระจายจากประเทศจีนไปยังหลายประเทศเกือบจะทุกทวีปทั่วโลก ทั้ง 2 เหตุการณ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่โดยศูนย์เฝ้าระวังสุขภาพหนึ่งเดียว (PODD Centre หรือ ศูนย์ผ่อดีดีกลาง) ได้ทำหน้าที่เป็นหน่วยปฏิบัติการทางวิชาการของมหาวิทยาลัย ที่ช่วยสนับสนุน
การดูแลชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนในระดับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่างๆ โดยใช้เครื่องมือดิจิทัล แอพพลิเคชั่นผ่อดีดีเฝ้าระวังสุขภาพหนึ่งเดียวในระดับชุมชนทั้งที่เป็นโรคจากสัตว์ โรคสู่คน ภัยธรรมชาติหรือภัยพิบัติและสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ชุมชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตลอดจนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องโดยตรงสามารถรู้ ตรวจสอบและแจ้งเหตุได้เร็ว สามารถจัดการปัญหาเบื้องต้นในระดับชุมชนท้องถิ่นได้เร็ว โดยผ่านกลไกขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร่วมกับชุมชน และมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้มอบเครื่องมือดิจิทัล แอพพลิเคชั่นผ่อดีดีดังกล่าวที่สามารถตรวจจับเหตุการณ์ผิดปกติได้มากกว่า 10 ประเภทให้ชุมชนท้องถิ่นเป็นเจ้าของ ปัจุบันได้มีการพิสูจน์แล้วว่าแอพพลิเคชั่นผ่อดีดีมีประโยชน์ ใช้งานได้จริง ได้รับรางวัลและการกล่าวถึงทั้งในประเทศและจากต่างประเทศมาแล้ว
          ศูนย์ podd กลาง ได้จัดเตรียมเครื่องมือดิจิทัล แอพพลิเคชั่นผ่อดีดีเฝ้าระวังสุขภาพหนึ่งเดียวในระดับชุมชน ซึ่งปัจจุบันได้มีการนำไปใช้งานเป็นประโยชน์ในชุมชนพื้นที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวนหนึ่งเป็นการนำร่องในจังหวัดเชียงใหม่ เขียงราย ขอนแก่น อบต.แม่ทา และบางอปท.ในอีกกว่า 30 จังหวัดทั่วประเทศ แต่อาจยังไม่เป็นที่รู้จักแพร่หลายทั่วไปนัก การสร้างผลงานให้เป็นที่ประจักษ์ในตลอดช่วงตั้งแต่ปี 2558 - 2562 เพื่อเป็นการยืนยันความมีเสถียรภาพและการใช้ประโยชน์ได้จริงของระบบเครื่องมือ รวมทั้งการจัดตั้งศูนย์ podd กลางขึ้นเป็นอีกส่วนงานวิชาการหนึ่งของมหาวิทยาลัยเพื่อรองรับการบริหารในเรื่องนี้
ปัจจัยความสำเร็จ หรือปัญหาและอุปสรรคในการแก้ไขปัญหาฝุ่นควัน ไฟป่า และการเผาในที่โล่งในมุมมองขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้องการเห็นการปรับเปลี่ยนการแบ่งมอบอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบในการป้องกันและจัดการปัญหาไฟป่าซึ่งปัจจุบันหน้าที่ความรับผิดชอบหลักส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับหน่วยงานในสังกัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นหลัก ให้มาเป็นอำนาจหน้าที่ และรับผิดชอบโดยหน่วยงานในพื้นที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร่วมกับชุมชนและภาคเอกชนซึ่งอยู่ใกล้ชิดกับปัญหามากยิ่งขึ้น ถ้าดูจากข้อมูลการเกิดจุดความร้อน(hot spot) ในจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ลำปาและลำพูน ในเดือนเมษายน ปี 2563 โดยอ้างอิงข้อมูลจาก gisda ที่ใช้ดาวเทียม modis และ viirs ตรวจจับในช่วงประมาณ 1 สัปดาห์ก่อนสงกรานต์ พบว่าจุดของความร้อน (hot spot) ส่วนใหญ่กว่าร้อยละ 90 เกิดขึ้นในเขตป่าสงวนและป่าอนุรักษ์ ส่วนที่เกิดในพื้นที่สปก. พื้นที่การเกษตร พื้นที่ริมทาง ตลอดจนพื้นที่ชุมชนและอื่นๆมีไม่ถึงร้อยละ 10 ซึ่งก็สอดรับกับปัญหาที่กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ที่มีกำลังคนจำนวนจำกัดในด้านจัดการไฟป่าในพื้นที่ เครื่องมือดิจิทัล แอพพลิเคชั่นผ่อดีดีเฝ้าระวังสุขภาพหนึ่งเดียวในระดับชุมชนได้ออกแบบให้ชุมชนและท้องถิ่นสามารถนำไปใช้เพื่อช่วยในการป้องกันและ แก้ไขปัญหาฝุ่นควัน ไฟป่าและการเผาในที่โล่งในเชิงรุก ตั้งแต่การสำรวจและจดบันทึกปริมาณเชื้อเพลิงที่สะสมและเปลี่ยนแปลงไปตามเวลาในพื้นที่ป่า การเก็บหลักฐานคนเข้าป่า การรับอาสาสมัครรายงานเหตุ การรู้และตรวจสอบเหตุผิดปกติเร็วและจัดการเร็ว ตลอดจนการติดตามสั่งการได้แบบ real time ผ่านห้องสนทนา(chat room) ที่เปิดให้ผู้มีอำนาจหน้าที่รับผิดชอบเกี่ยวข้องสามารถเข้ามาร่วมมือร่วมใจทำงานพร้อมๆกันได้ทุกหน่วยเพื่อเป็นการระดมทรัพยากรได้จากทุกหน่วยได้ทันทีตามที่ต้องการ
            ปัญหาการเฝ้าระวังไข้หวัดโคโรนา 2019 หรือ covid-19ในระดับชุมชน ศูนย์ podd กลางได้พัฒนาเครื่องมือดิจิทัล แอพพลิเคชั่นผ่อดีดีเฝ้าระวัง covid-19 เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีเครื่องมือที่ง่ายแต่มีประสิทธิภาพสูงต่อการใช้งานในระดับชุมชน คำเปรียบเทียบที่กล่าวว่าการรับมือ covid-19 ไม่เหมือนกับการวิ่ง 100 เมตร แต่เปรียบเหมือนการวิ่งมาราธอนที่ต้องทุ่มเททุกอย่างด้วยระยะเวลาที่ยาวนาน เครื่องมือดิจิทัล แอพพลิเคชั่นผ่อดีดีเฝ้าระวัง covid-19 ช่วยการทำงานของอปท.ตั้งแต่อาสาสมัครผู้รายงานเหตุที่ทำงานบนโทรศัพท์มือถือที่ไม่ต้องใช้กระดาษจดบันทึก ข้อมูลที่รายงานจะได้รับการตรวจยืนยันโดยเจ้าหน้าที่ผู้ได้รับมอบหมายและไว้วางใจจากผู้บริหารอปท.เมื่อเป็นเหตุผิดปกติข้อมูลจะถูกบันทึกในระบบโดยอัตโนมัติและสามารถนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์สำหรับผู้บริหารและผู้ปฏิบัติเกี่ยวข้องทั้งระดับเดียวกัน ระดับอำเภอ ระดับจังหวัด หรือส่วนกลางได้ตามระดับชั้นความลับของข้อมูลตามระเบียบและการตั้งค่า ซึ่งข้อมูลที่รายงานและจัดเก็บในระบบดิจิทัลนี้อาจนับเป็นครั้งแรกที่มีการทำอย่างเป็นระบบในระดับชุมชนท้องถิ่น จุดเด่นอีกประการหนึ่งของระบบนี้คือการมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆที่เกี่ยวข้องทั้งการร่วมเป็นเจ้าของระบบ การทำงานร่วมมาตรฐานเดียวกันกัน และประโยชน์จากระบบร่วมกัน